Voetbalstadions. Sommigen horen bij de mooiste gebouwen op aarde. Denk aan het Estadio Santiago Bernabéu, De Kuip of St James’ Park. Maar zoals bij elk project is het verstandig om even mee te kijken met de architect. Want voor je het weet, krijgt hij het op z’n heupen en eindig je met iets als het Achmea gebouw in Leiden.
En ja, dat is ook met voetbalstadions gebeurd. We hebben de lelijkste exemplaren ter wereld voor je op een rij gezet. Van bouwvallen waar nog steeds wordt gespeeld tot bizarre ontwerpen in de vorm van krokodillen of zeecontainers. En als klap op de vuurpijl natuurlijk de grootste bioscoop ter wereld…
12. Ras Abu Aboud Stadium (974 Stadium) – Doha, Qatar
Het idee was origineel, dat geven we toe. Een stadion bouwen van 974 zeecontainers, symbool voor Qatar’s internationale handelspositie én een knipoog naar het landennummer van Qatar. Maar origineel betekent niet automatisch mooi.
Dit stadion ziet eruit alsof een havenwerker het weekend door heeft getrokken en besloot zijn containers maar op te stapelen. Het oogt onaf, industrieel en meer als een tijdelijke opslagplaats dan als een plek waar Messi ooit zijn kunsten vertoonde.
Toch heeft het een praktisch voordeel: het stadion is volledig demontabel. Maar eerlijk, dat hadden we liever gisteren dan vandaag gezien.
11. Hang Jebat Stadium – Malakka, Maleisië
Bij het zien van dit stadion denk je al snel: “Wat is het precies? Een ruimteschip? Een kunstproject?” Het antwoord: een voetbalstadion. Althans, dat beweren ze.
Het Hang Jebat Stadium ziet eruit alsof het futuristisch móést ogen, maar halverwege de bouw was het budget op. Wat overbleef, is een verzameling gebogen metalen structuren die eerder op een verlaten industrieterrein thuishoren dan op een plek waar fans hun favoriete team aanmoedigen.
En dan hebben we het nog niet eens over de sfeer. Die is er namelijk niet. Met een capaciteit van 40.000 toeschouwers en vaak slechts een handjevol aanwezigen voelt het meer aan als een echoënd museum dan als een kolkend voetbalstadion.
10. Estadio Municipal de Braga – SC Braga (Portugal)
Op papier klinkt het als een meesterwerk: een stadion uitgehouwen in de rotsen van een oude steengroeve. De praktijk? Een architectonisch misbaksel dat eerder doet denken aan een onafgewerkte bouwplaats dan aan een plek waar voetbal wordt gespeeld.
Het stadion heeft slechts twee tribunes aan de lange zijden, met aan de ene kant een blinde muur van graniet en aan de andere kant… helemaal niets. Fans die op de korte zijde hopen te zitten, hebben pech: daar is gewoon lucht. Geen wonder dat ze het hier eerder over “The Quarry” hebben dan over een stadion. De geruchten gaan dat de bal van het afstandsschot van Clarence Seedorf nog steeds bovenaan de rots ligt.
En ja, het uitzicht op de omgeving is prachtig. Maar eerlijk, als we een uitzicht wilden, gingen we wel wandelen in de bergen in plaats van naar een voetbalwedstrijd.
9. Kaohsiung National Stadium – Taiwan
Een draak als stadion. Dat kan alleen maar misgaan. En niet zomaar een draak: het lijkt eerder op een draak die een zware avond heeft gehad. Het moderne ontwerp met gebogen metalen structuren en zonnepanelen oogt op papier indrukwekkend, maar in de praktijk voelt het aan als een futuristische nachtmerrie.
De architect wilde duidelijk iets iconisch neerzetten, maar het resultaat is een stadion dat nergens écht op lijkt. Is het een stadion? Een kunstinstallatie? Een overmaatse glijbaan? Niemand weet het precies.
En dan is er nog de functionaliteit. De tribunes zijn slecht geplaatst, waardoor je soms eerder het gevoel hebt naar een vliegshow te kijken dan naar een voetbalwedstrijd. Als je al tickets weet te scoren, want het stadion wordt tegenwoordig nauwelijks gebruikt. Het enige wat deze draak écht goed doet? Zonne-energie opwekken.
8. Stadio Artemio Franchi – ACF Fiorentina (Italië)
Italië: het land van geweldige verdedigers, epische pasta’s en wereldberoemde wijnen. Maar als er iets is waar de Italianen absoluut geen kaas van hebben gegeten, dan is het stadions bouwen. Het Stadio Artemio Franchi is daar het perfecte voorbeeld van.
Dit betonnen monster ziet eruit alsof het in de jaren ’30 is neergezet – en dat klopt ook. Maar sindsdien is er weinig aan gedaan. De tribunes voelen aan als museumstukken, en comfort? Daar hebben ze hier duidelijk niet over nagedacht. De voorzieningen zijn verouderd, en het enige wat hier moderner wordt, is de erosie van het beton.
Hoewel het stadion ongetwijfeld een historische waarde heeft, voelt het eerder aan als een herdenkingsmonument dan een plek waar je 90 minuten wilt doorbrengen. En eerlijk, als we in Italië zijn, gaan we toch liever voor een bord spaghetti dan voor 90 minuten kou lijden in dit bouwsel.
7. Stadion Vozdovac – FK Vozdovac (Servië)
Hadden we het net over slechte ideeën? Hier is er nog eentje. Een voetbalstadion op het dak van een winkelcentrum. Serieus, wie dacht dat dit een goed idee was? Voetbal en winkelen gaan gewoon niet samen. Of je moet het leuk vinden om de tweede helft te missen omdat je partner nog “even snel” een kijkje wil nemen bij de Zara.
Met een capaciteit van net iets meer dan 5.000 zitplaatsen voelt het stadion al aan als een bijzaak. Maar de echte charme komt pas als je beseft dat je eerst door een foodcourt moet om bij de tribunes te komen. Frietlucht en voetbalshirts: een combinatie waar niemand op zat te wachten.
Als compromis bij een weekendje shoppen is het misschien wel handig, maar laten we eerlijk zijn: dit stadion bewijst vooral dat sommige stedenplanners nooit meer verantwoordelijk zouden moeten zijn voor sportfaciliteiten.
6. Al Wakrah Stadium – Qatar
Stadion “de schelp” wordt het genoemd. Maar laten we eerlijk zijn: ons doet het eerder aan iets anders denken. Noem het een pruim. Noem het rosbief. Nou ja, je snapt wat we bedoelen. Het is een ontwerp dat voor behoorlijk wat wenkbrauwen heeft gezorgd. En dat in een land waar je je zoveel mogelijk moet bedekken.
Het Al Wakrah Stadium was bedoeld als een modern icoon voor het WK 2022, maar het enige iconische eraan is hoe hard mensen moeten lachen zodra ze de vorm zien. Voeg daar nog aan toe dat het stadion vaak leeg staat en je hebt een gigantische, controversiële misser op de kaart gezet.
Laten we het erop houden dat dit stadion in Qatar niet alleen door de temperatuur wat zweetdruppels veroorzaakt.
5. Sapporo Dome – Hokkaido Consadole Sapporo (Japan)
De buitenkant van de Sapporo Dome lijkt een kruising tussen een computermuis, een schaatshal en een curlingsteen. Van buiten doet het futuristisch aan, maar van binnen is het een ijzige bedoening – letterlijk en figuurlijk.
Dit stadion heeft een ingenieus systeem met verschuifbare velden, waarmee het zowel voor voetbal als honkbal wordt gebruikt. Klinkt handig, maar het maakt de sfeer even warm als een koelkast. Fans zitten ver van het veld, en je krijgt het gevoel dat je in een ruimteschip bent geland waar de zuurstoftoevoer nét niet optimaal is.
Het idee is bewonderenswaardig, maar als we een computermuis willen zien, gaan we wel naar een elektronicazaak. Dit stadion bewijst dat hightech niet altijd high-sfeer betekent.
4. Crocodile Stadium – Bursaspor (Turkije)
Als je dacht dat het niet erger kon dan een stadion in de vorm van een draak, dan heb je het mis. Iemand dacht: “Waarom geen felgroene krokodil?” En zo geschiedde. Het Crocodile Stadium, compleet met tanden, ogen en een staart, is geboren.
De bijnaam van Bursaspor is “de groene krokodillen,” en dat wilden ze blijkbaar heel letterlijk nemen. Het resultaat? Een stadion dat meer lijkt op een attractie in een matig themapark dan een plek waar professioneel voetbal wordt gespeeld.
Het ironische is dat het stadion ooit bedoeld was om een symbool te zijn van de grootheid van de club. Maar Bursaspor speelt inmiddels in de vierde divisie, en de krokodil ligt er vooral als een vergane glorie bij. Misschien toch beter wat meer geld gestoken in spelers dan in een gigantisch gebit.
3. Mmabatho Stadium – Zuid-Afrika
Normaal gesproken kun je bij een stadion nog wel begrijpen wat de bedoeling was, ook al pakt het niet helemaal uit zoals gepland. Maar bij Mmabatho Stadium? Geen idee wat ze dachten. Brutalistisch ontwerp? Check. Asymmetrische vormen? Check. Slechte zichtlijnen? Dubbelcheck. Dit stadion voelt eerder aan als een bouwwerk van een kunstenaar in een midlifecrisis dan een plek waar je een potje voetbal kijkt.
De betonnen kolos lijkt meer op een verlaten ruimteschip dat per ongeluk in Zuid-Afrika is geland. Binnenin is het niet veel beter: sommige plekken geven je eerder uitzicht op een muur dan op het veld. En dat alles in een stadion dat ooit plaats bood aan 60.000 toeschouwers, maar tegenwoordig meer leegte dan leven ademt.
Als er een prijs was voor het meest raadselachtige stadionontwerp ooit, had Mmabatho ‘m zonder twijfel gewonnen.
2. Ieder Olympisch Stadion ter wereld
Sfeer? Weg. Afstand? Groot. Verrekijker mee? Zeker, als je de bal überhaupt wilt zien. Degene die ooit bedacht heeft om een sintelbaan te combineren met voetbal kijken, verdient een levenslange straf van lopen op legosteentjes.
Olympische stadions zijn misschien prima voor atleten die rondjes willen rennen, maar voor voetbalfans zijn ze een regelrechte ramp. Je zit vaak verder van het veld dan de meeste supporters van het andere team. Het voelt meer alsof je naar een poppenhuiswedstrijd kijkt dan naar live sport.
Of het nu het Olympiastadion in Berlijn is of ergens anders ter wereld, ze hebben één ding gemeen: sfeerloos, kil en afstandelijk. Als we atletiek wilden zien, keken we wel naar de Olympische Spelen. Maar bij voetbal? Geef ons alsjeblieft gewoon een normaal stadion.
1. Johan Cruijff ArenA – AFC Ajax (Nederland)
En op nummer 1: de grootste bioscoop ter wereld. Een betonnen UFO waar meer dagjesmensen zitten dan echte supporters. Waar de sfeer vaak in dezelfde file staat als de mensen die na de wedstrijd de parkeergarage uit willen. En dan hebben we het nog niet eens over het veld. Dat lijkt vaker op een modderpoel dan op een grasmat die de naam Johan Cruijff waardig is.
Het dak dat soms wel, soms niet open is, doet denken aan een student die niet kan kiezen tussen een winterjas of een zomerjas. En wat te denken van de akoestiek? Je kunt in vak 410 een speld horen vallen, terwijl in vak 120 een trommelaar z’n longen uit z’n lijf ramt. Het is alsof het geluid halverwege verdwaalt en nooit op de juiste plek aankomt.
Ja, het stadion mag dan Johan Cruijff’s naam dragen, maar het voelt eerder als een ode aan wat er mis kan gaan als je een stadion probeert te moderniseren zonder ziel.
